Boekbespreking: “Schaarste”

Boekbespreking: “Schaarste”

15 sep. 2019 |

Teresina

“Schaarste”

Auteurs:

  1. Sendhil Mullainathan; Is Harvard-econoom
  2. 2) Eldar Shafir; Is Princeton-psycholoog

Releasedatum: (NL) 2103

 

Schaarste is een boek die m.i. niet in de boekenkast mag ontbreken van een (sociaal-)financieel hulpverlener. Het is een boek dat goed inzicht geeft in wat schaarste met een mens kan doen. Ondanks dat het boek in 2013 in het Nederlands is uitgegeven en er veel aandacht wordt geschonken aan het effect van schaarste op het gedrag en denken van mensen wordt er in de praktijk spijtig genoeg nog maar weinig mee gedaan. Gelukkig zijn we wel zover gevorderd dat er erkenning is m.b.t. het causale verband tussen schaarste en het gedrag en denken van mensen. Eigenlijk is het correcter als we spreken van structurele schaarste.

 

Voor mij een reden om dit boek als eerste “vast te pakken” in de reeks boekbesprekingen die mij in mijn werk gevormd hebben.

 

Of het nu gebrek aan tijd, geld, voedsel, sociale contacten of iets anders is: schaarste beïnvloed ons gedrag. Zo begint de achterkaft van het boek. een betere samenvatting (statement) van het boek kan niet verstrekt worden. Indien schaarste van korte duur is beïnvloed het ons gedrag in positieve zin. We worden namelijk innovatief, vindingrijk en doelgericht om tot oplossingen te komen. Schaarste op lange termijn, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek, veroorzaakt ook blinde vlekken en beperkt het denken juist.

Het gedrag van mensen verandert zodanig dat het dagelijks functioneren bijna onmogelijk wordt. Mensen met structurele schaarste worden bijvoorbeeld vergeetachtig en chaotisch. Voor uit denken lukt niet echt meer en het gedrag/ denken van mensen schakelt over naar een soort van overleving-modus. Het zorgt onder andere voor een tunnelvisie en de brandbreedte qua denken verandert. Alleen deze twee aspecten zorgt er al voor dat mensen met structurele schaarste ander gedrag vertoont, anders denken en als gevolg hiervan andere keuzes maken. Keuzes die voor de korte termijn (overleving) zinvol is maar voor de lange termijn niet de beste keus. Keuzes die voor mensen zonder schaarste vaak als onlogisch gezien wordt. de persoon hierop aanspreken heeft vaak geen effect als niet eerst aangesloten wordt bij het huidige functioneren van de persoon en het begrijpen van dit functioneren.

Structurele schaarste zou zelfs je IQ verlagen volgens onderzoek. Stel je zit aan de onderkant van de “range” van een gemiddeld IQ en je IQ daalt als gevolg van structurele schaarste met 10 punten dan zou je IQ (tijdelijk als gevolg van schaarste) dalen naar een IQ dat gekenmerkt wordt door een licht verstandelijke beperking (LVB). Houden we hier geen rekening mee in het contact en in de werkrelatie dan zal de samenwerking onnodig stroef verlopen en grote kans dat de samenwerking ook niet verloopt. De valkuil die gemaakt wordt is dat een persoon benaderd wordt vanuit het vermogen dat de persoon normaliter heeft (potentieel vermogen zonder aanwezigheid van schaarste) in plaats van het vermogen van een persoon met structurele schaarste en het effect hiervan op het gedrag en het denken.

 

Dit boek geeft je een goede inkijk in de effecten van structurele schaarste op het gedrag en het denken van mensen ondersteund met verhalen uit de praktijk ter illustratie.

 

Persoonlijk is dit boek voor mij de bijbel binnen het vakgebied. Zonder kennisgeving van de inhoud van het boek is het haast onmogelijk om de mens waarvoor je werkt centraal te zetten in je werk en te komen tot een effectieve werkrelatie/ hulpverleningsrelatie. Inzicht in de effecten van structurele schaarste; hoe zit de brainstructure in elkaar, schaarste in relatie tot tunnelvisie en focus. Wat verandert er in het denken van mensen als structurele schaarste een rol speelt? Zomaar een aantal aspecten waar dit boek bij stil staat.

Het verkrijgen van inzicht in genoemde elementen is voor mij essentieel geweest bij de tot standkoning van mijn werkwijze en heb deze succesvol gekoppeld aan de krachtwerk-methodiek.

Terug